Ana içeriğe atla

Minör edebiyatın ustası: Bilge Karasu

Resim
Yazan:


Bazı yazarlar vardır ki, onları okuyabilmek, onların dünyasına girebilmek, dilinden anlayabilmek, okurken yazdıklarında kendini kaybedebilmek, kısacası o yazarın okuru olabilmek için belli bir birikim ve hatta daha da ötesinde özel bir “eğitim” gerekir. Bu dikenli yolda o yazarlar ve eserleri hakkında tezler yazılır, sempozyumlar, atölyeler düzenlenir, kitaplar derlenir. Bilge Karasu’yu Okumak bunun örneklerinden yalnızca biridir.

Yazın dünyasında 1963 yılından beri Karasu’nun neredeyse bütün eserlerini yayınlayarak yazarın ismiyle bütünleşen Metis Yayınları, 2010 yılından beri “Bilge Karasu Edebiyat İncelemeleri Dizisi” adı altında farklı disiplinlerdeki edebiyat çalışmalarına katkı sunuyor. Geçtiğimiz mayıs ayında ise, yazarın şair ve eleştirmen dostu Halûk Aker ile mektuplaşmalarından oluşan “Halûk’a Mektuplar” ve sempozyum sunuşlarından derlenen “Bilge Karasu’yu Okumak”ı yayınlayarak Karasu patikasını okuyucusu için daha da genişletiyor. 

2010 yılında Bilkent Üniversitesi’nde düzenlenen “Altı Ay Bir Güz – Bilge Karasu” ve 2011 yılında Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’ndeki “Bilge Karasu’yu Okumak” sempozyumlarından yirmi bir farklı sunum metninin Doğan Yaşat tarafından hazırlanmasıyla kitaplaşan Bilge Karasu’yu Okumak, Karasu’yla derdi olan okurların bir ürünü aslında. Müzik, sinema, fotoğraf ve edebiyat gibi farklı sanat türlerinin uzmanı olan pek çok isim yazarın öykü ve romanlarına farklı bir perspektif sağlıyor. Yazdığı Sunuş yazısında kitapla ilgili olarak “Bilge Karasu okurlarının, okuma uğraşlarının ürünüdür.” diyen Doğan Yaşat, bu yolla tüm Bilge Karasu okurunu kendi okuma uğraşına ortak ediyor.

Bilge Karasu, çağdaş Türk edebiyatımızda dili yetkin bir şekilde kullanan, kendine has bir edebi duruşu ve üslubu olan konumlandırılması zor yazarlardan biridir. Her denemesinde bir zanaatkar edasıyla yazıyı eğip bükerek biçimlendiren, müzik, sinema, fotoğraf ve resim gibi plastik sanatlarla iç içe geçmiş bir dilin bütün estetik olanaklarını sonuna kadar zorlayan, yanı sıra, o dilin bütük kurallarını bozup hiç yılmadan yeniden ve yeniden inşa eden Karasu, roman ve öykülerindeki çok katmanlı ve imgesel ögeler ile okuyucusunda kaybolmuşluk duygusuna ve tekinsizliğe yol açar. Bu nedenle O’nu okuyabilmek, “Bilge Karasu okuru” adında özel bir sıfatlandırmayı gerektirir. Bu simgesel ayrımı Bilge Karasu’yu Okumak’taki tüm metinlerde hissetmek mümkündür. Bu anlamda yazarın minör edebiyat türündeki yetkinliği kitap boyunca tüm metinlerde kendini en çok hissettiren noktalardan biridir. 

Karasu yazınının farklı yönlerinin tartışıldığı kitapta bahsedilen, “yazı-yazar-metin-okur” kavramları etrafında yazarın anlatı biçimindeki kanonları yıkan avangard tutum, Borges, Kafka ve Calvino gibi yazarlarla arasındaki yakındaşlık, gerçek ve gerçeklikle kurduğu ilişki, arı bir Türkçe peşindeki serüvenci ruhu, metinlerinin çeviribilim bağlamındaki özel konumu, hepsi de onun yeni bir dil arayışındaki yılmaz uğraşına işarettir. Bu bağlamda, en çok yad edilen eserleri de tahmin edilebileceği gibi Uzun Sürmüş Bir Günün Akşamı, Göçmüş Kediler Bahçesi ve Gece’dir. 

Bilge Karasu’yu Okumak, okuru, “Karasu okuru” olanlar ve “olmayanlar” şeklinde bir ayrıma tabi tuttuğu ölçüde seçkinci ve dışlayıcı bir tavra sahip bir çalışma olmasına rağmen, yazar üzerine gerek akademik, gerekse gündelik bir okuma yapmak isteyenler için farklı disiplinler ile edebiyat kuramlarını kesiştiren önemli bir düşünsel kaynaktır.

Bilge Karasu'yu Okumak, Doğan Yaşat, Metis Yayınları


* BirGün Kitap, Haziran 2013
Etiketler:

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Yanlış Bir Türkiye Doğru Yaşanmaz

Yazan:
İçinden geçtiğimiz günler aşikâr. Günlerdir, “ne yazacağım” ile, “yok yok, kafamı toparlayamıyorum” cümleleri peş peşe sıralanıyor. Derken, birden bir şimşek parlıyor ve ak sakallı ilham ninesi aklımı çeliyor. Bilinmeyenli bir denklemi çözmeyeceğime göre, diyorum, bildiğimiz şeyleri sıralayayım. Gezi’den bu yana her gün kara kara düşündüğümüz ve düşün düşün bir türlü işin içinden çıkamadığımız şeylerin bir kez daha üzerinden geçmek istiyorum. Tünelin sonundaki karanlığın resmini çizmek gibi sado&mazo bir niyet güdüyorum. Geçen yıla kadar baĞzı şeyler hâlâ hayalken (kâbusken demek daha doğru aslında), hayal gibi gözüken her şeyi mümkün kılan iktidarın kudreti hepimizin yüzüne günbegün tokat gibi çarpıyor ne yazık ki. Bizler, “gülmek devrimci bir eylemdir” derken aslında olan şey bir darbeydi bu ülkede. Kurumlarıyla, organlarıyla, hukukuyla, rejimiyle, insanıyla topyekûn “yeni” bir Türkiye var karşımızda. Elbette yıllardır önümüze konan ve hepimizi zehirleyen yemek aynı, asl...
Yorum Gönder
Devamı

Bir büyük yalan: “Yazmasam deli olacaktım” ya da marazi bir eylem olarak yazma edimi

Yazan:
Edebiyat tarihinin “yazmasaydım çıldıracaktım” diyen yazarlarla dolu olduğu hemen herkes tarafından bilinir. Hatta iyi bir yazar olmanın yolunun adeta bu kanonlaşmış histerik itiraftan geçtiğine inananlar da çoğunluktadır zannediyorum. Bu duyguyu en yalın ve samimi şekilde dile getirenlerden birisi de Sait Faik Abasıyanık’tır. Harita’da Bir Nokta öyküsünde yazma edimine duyduğu zarureti şu satırlarla dile getirir usta yazar:  “Söz vermiştim kendi kendime: Yazı bile yazmayacaktım. Yazı yazmak da, bir hırstan başka ne idi? Burada, namuslu insanların arasında sakin, ölümü bekleyecektim; hırs, hiddet neme gerekti? Yapamadım. Koştum tütüncüye, kalem, kâğıt aldım. Oturdum. Adanın tenha yollarında gezerken canım sıkılırsa küçük değnekler yontmak için cebimde taşıdığım çakımı çıkarttım. Kalemi yonttuktan sonra tuttum öptüm. Yazmazsam deli olacaktım.” Şöyle bir sahne canlandırabiliyor musunuz kafanızda: Tonla para döküp terapiye gidiyorsunuz ve bir süredir içinde bulunduğunuz ruh...
Yorum Gönder
Devamı

Alışmak Sevmekten Daha Zor Geliyor

Yazan:
Bir ilişkiyi sonlandırmak, yeni bir ilişkiye başlamak kadar zor gelir insana; çünkü her bir yeni ilişki, yeni heyecanlar, yeni tatlar, yeni hazlar anlamına olduğu kadar yeni kırgınlıklar, yeni yılgınlıklar, yeni vedalar anlamına da gelir. Her yeni başlangıç yeni bir potansiyel ayrılıktır aynı zamanda. Bazen eskilerin hayaleti öyle dadanır ki zihnimize, başından çok sonuna odaklanırız ilişkilerin de: “Ya bu da öyle biterse?” Bu evham bazen kalbimizi öyle körleştirir, öyle köreltir ki içimizi, yeni insanlardan, yeniden sevmelerden, yeniden alışmalardan ölesiye korkarız. Nerede bize yakılan bir yeşil ışık görsek, ardımıza bile bakmadan tünelin karanlık ucuna doğru hızla depar atarız. Kimi zaman tamamen farkında kimi zamansa tamamen istem dışı olarak iteriz ayağımıza kadar gelen mutluluk fırsatını. Yeni bir yenilginin korkusu öylesine felç eder ki bizi, adım atamaz hale geliriz. Beckett’in şu ünlü, “ Hep denedin, hep yenildin. Olsun. Gene dene, gene yenil. Daha iyi yenil .” s...
Yorum Gönder
Devamı