Ana içeriğe atla

Bourdieu’den davet var

Resim
Yazan:

Geçtiğimiz yıl yayıncılık sektörüne katılan Heretik Yayınevi, mayıs ayında çıkardığı tazecik üç kitap ile okuyucuyla selamlaştı. Manifestolarında “sadece sosyal ve doğa bilimlerinde değil, edebiyatta, sanatta ve her türlü kültürel yaratım alanlarında, çatlaklardan sızan eleştirinin beşiği olmayı” şiar edindiğini belirten Heretik, mevcut kitaplarıyla sosyal bilimler alanındaki, -özellikle de sosyoloji- yayınlarında mevcut bir gediği dolduracağa benziyor. Yayınevinin kurucusu ve Pierre Bourdieu – Seçilmiş Metinler (Choses dites)’i Türkçe söyleyen (kendisi “çevirmen” yerine Can Yücel’den “Türkçe söyleyen” ifadesini ödünç almayı tercih etmiş) Levent Ünsaldı aynı zamanda Ankara Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde akademisyen. Hal böyle olunca yayınevi politikası ve tercihlerinin de soysal bilimlerden yana olması hiç şaşırtmıyor.

Türkçedeki Bourdieu (1930-2002) çevirilerinin vahameti, okurları tarafından sıkça dile getirilen ve şikâyetçi olunan bir gerçektir. Bir diğer sıkıntı ise, Bourdieu’nün çevrilmeyi bekleyen pek çok önemli eserinin yıllardır kimse tarafından fark edilmemiş veya mesai harcanmaya değer görülmemiş olmasıdır. Gerek Fransızca çevirilerinin zorluğu, gerekse sosyologun uzun ve satırlar boyu süren cümlelerinin karmaşıklığı Bourdieu ve onun kavramlarıyla çalışanların Türkçe kaynaktan yoksun kalmasıyla sonuçlanmıştır.  Bu nedenle Heretik’in, yayın hayatına yeni giriş yapmasına rağmen geniş bir külliyatı omuzlamayı seçmesi başta öğrenciler ve akademisyenler olmak üzere, bütün sosyal bilimciler için ışık vaat eden bir atılımdır.

“Mirasçılar”, “Yeniden Üretim” ve “Pratik Duygusu” gibi kitapların da çevrilmeyi bekleyenler arasında yer aldığı “Pierre Bourdieu Dizisi”nin ilk kitabı Seçilmiş Metinler, Bourdieu’nün bizzat kendisi tarafından seçilen sunum, mülakat, konferans veya tebliğ metinlerinden oluşuyor. Dolayısıyla kitap, hem Bourdieu sosyolojisi ve kavramlarına bir giriş, hem de onu hazmetme niteliği taşıyor. Zira yazara yöneltilen sorular ve bu sorulara verdiği cevapların da yer aldığı kitap yazarın kavramsal araçlarını ve fikriyatını anlamak için oldukça elverişli bir kaynak sunmasının yanında, kendisine yöneltilen/yöneltilebilecek mevcut ve olası sorular ve suçlamalar karşısında özgürce savunma yapabilmesinin de önünü açıyor.

“Güzergâh”, “Karşılaşmalar”, “Açılımlar” başlıkları altında üç bölümden oluşan kitabın ilk bölümü soru-cevaplar eşliğinde Pierre Bourdieu’nün öğrencilik yıllarına ve sosyoloji ve bilim anlayışını şekillendiren süreçlere değinirken, 50’li ve 60’lı yılların Fransa’daki sosyoloji geleneğinin de bir fotoğrafını sunuyor. İlerleyen bölümler ise, yazarın teorik yaklaşımı doğrultusunda alan, sermaye, habitus, güzergâh, illusio, doxa, sembolik şiddet gibi temel kavramları aracılığıyla bilim, siyaset, kültür ve din alanına dair ayrıntılı görüşlerine odaklanıyor.


Hayatının büyük bir bölümünü saha çalışmalarına ayırarak teori ve pratik arasında birbirini besleyen bir köprü kurmaya çalışan Bourdieu bu tutumunu Seçilmiş Metinler’de de sürdürüyor. Köylüler, sanatçılar, işverenler, toplumsal sınıflar, eğitim sistemi, müzeler ve spor gibi pek çok çeşitli alanda araştırma yapan ve kitaplarında araştırma bulgularına detaylı bir şekilde yer veren yazarın, Seçilmiş Metinler’e bakıldığında diyaloglarında da araştırmalarından ve gündelik hayattan örneklere başvurarak dinleyiciler –dolayısıyla okur- için fikirlerini açık ve anlaşılır kıldığı görülüyor. Ayrıca, Türkçe söyleyen Ünsaldı’nın sayfa altlarında yer alan çeviri notları da her türden okuyucu için kılavuzluk görevi taşıyor.

* Agos Kirk/Kitap, Temmuz 2013

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Yanlış Bir Türkiye Doğru Yaşanmaz

Yazan:
İçinden geçtiğimiz günler aşikâr. Günlerdir, “ne yazacağım” ile, “yok yok, kafamı toparlayamıyorum” cümleleri peş peşe sıralanıyor. Derken, birden bir şimşek parlıyor ve ak sakallı ilham ninesi aklımı çeliyor. Bilinmeyenli bir denklemi çözmeyeceğime göre, diyorum, bildiğimiz şeyleri sıralayayım. Gezi’den bu yana her gün kara kara düşündüğümüz ve düşün düşün bir türlü işin içinden çıkamadığımız şeylerin bir kez daha üzerinden geçmek istiyorum. Tünelin sonundaki karanlığın resmini çizmek gibi sado&mazo bir niyet güdüyorum. Geçen yıla kadar baĞzı şeyler hâlâ hayalken (kâbusken demek daha doğru aslında), hayal gibi gözüken her şeyi mümkün kılan iktidarın kudreti hepimizin yüzüne günbegün tokat gibi çarpıyor ne yazık ki. Bizler, “gülmek devrimci bir eylemdir” derken aslında olan şey bir darbeydi bu ülkede. Kurumlarıyla, organlarıyla, hukukuyla, rejimiyle, insanıyla topyekûn “yeni” bir Türkiye var karşımızda. Elbette yıllardır önümüze konan ve hepimizi zehirleyen yemek aynı, asl...
Yorum Gönder
Devamı

Bir büyük yalan: “Yazmasam deli olacaktım” ya da marazi bir eylem olarak yazma edimi

Yazan:
Edebiyat tarihinin “yazmasaydım çıldıracaktım” diyen yazarlarla dolu olduğu hemen herkes tarafından bilinir. Hatta iyi bir yazar olmanın yolunun adeta bu kanonlaşmış histerik itiraftan geçtiğine inananlar da çoğunluktadır zannediyorum. Bu duyguyu en yalın ve samimi şekilde dile getirenlerden birisi de Sait Faik Abasıyanık’tır. Harita’da Bir Nokta öyküsünde yazma edimine duyduğu zarureti şu satırlarla dile getirir usta yazar:  “Söz vermiştim kendi kendime: Yazı bile yazmayacaktım. Yazı yazmak da, bir hırstan başka ne idi? Burada, namuslu insanların arasında sakin, ölümü bekleyecektim; hırs, hiddet neme gerekti? Yapamadım. Koştum tütüncüye, kalem, kâğıt aldım. Oturdum. Adanın tenha yollarında gezerken canım sıkılırsa küçük değnekler yontmak için cebimde taşıdığım çakımı çıkarttım. Kalemi yonttuktan sonra tuttum öptüm. Yazmazsam deli olacaktım.” Şöyle bir sahne canlandırabiliyor musunuz kafanızda: Tonla para döküp terapiye gidiyorsunuz ve bir süredir içinde bulunduğunuz ruh...
Yorum Gönder
Devamı

Alışmak Sevmekten Daha Zor Geliyor

Yazan:
Bir ilişkiyi sonlandırmak, yeni bir ilişkiye başlamak kadar zor gelir insana; çünkü her bir yeni ilişki, yeni heyecanlar, yeni tatlar, yeni hazlar anlamına olduğu kadar yeni kırgınlıklar, yeni yılgınlıklar, yeni vedalar anlamına da gelir. Her yeni başlangıç yeni bir potansiyel ayrılıktır aynı zamanda. Bazen eskilerin hayaleti öyle dadanır ki zihnimize, başından çok sonuna odaklanırız ilişkilerin de: “Ya bu da öyle biterse?” Bu evham bazen kalbimizi öyle körleştirir, öyle köreltir ki içimizi, yeni insanlardan, yeniden sevmelerden, yeniden alışmalardan ölesiye korkarız. Nerede bize yakılan bir yeşil ışık görsek, ardımıza bile bakmadan tünelin karanlık ucuna doğru hızla depar atarız. Kimi zaman tamamen farkında kimi zamansa tamamen istem dışı olarak iteriz ayağımıza kadar gelen mutluluk fırsatını. Yeni bir yenilginin korkusu öylesine felç eder ki bizi, adım atamaz hale geliriz. Beckett’in şu ünlü, “ Hep denedin, hep yenildin. Olsun. Gene dene, gene yenil. Daha iyi yenil .” s...
Yorum Gönder
Devamı